År: 2020

Eg liker vendepunkta, årstidene som følgjer etter kvarandre, feiringane. Det er ei eiga glede over førebuingane og forventningane til det neste som skal skje. Eg gler meg over å pynte til jul, sjølv om eg høyrer til dei som meiner «less is more». Like godt liker eg å hive julepynten ut når jula er over. No er endå eit vendepunkt på gang – eit nytt år – eg er klar!

Kvart einaste år er eg full av forventning, nye mål og nye planar, også dette året – eller kanskje særleg dette året.

Sakte, men sikkert trur eg tilværet fell på plass, kanskje med ein del endringar, men med det grunnleggjande: at folk kan møtast, vere i lag slik ein måtte ønskje, utan angsten for konsekvensar, sjukdom og død.

For det nye arbeidsåret har eg håp og forventning om dette: å igjen kunne møte folk, handhelse, klemme, ønskje unge og gamle, små og store velkommen, igjen arrangere møteplassar for opplevingane og dei gode historiene.

Eg har hatt god tid til å arbeide i det stille denne tida som har vore. Den nyaste boka «Klokkemakar Alfreds mysterium» kom som planlagt i haust. Men allereie då samfunnet stengde ned, og alle ventande arrangement og turnéar blei avlyst, var eg godt i gang med romanen «Det som er gøymt». Om det var leit at alt blei avlyst, var det likevel nok å fylle tida med til dette prosjektet. «Research» er ei fantastisk «boble» å vere i – og å skrive for ei vaksen målgruppe er spennande og utfordrande på andre måtar enn å skrive for barn. Første redaktørrunde er gjort – no er vegen vidare med dette prosjektet staka ut.

Sidan eg alltid har likt å veksle mellom fleire prosjekt, har også planlegging av formidlingsopplegg for dei andre bøkene fått fokus. No gler eg meg til å kunne vise dei fram – når arenaene og møteplassane igjen kan opnast. Her er det planer for både «Klokkemakar Alfreds mysterium» og «Kodemysteriet».

Så er det desse historiene som trengjer seg fram og krev å bli skapt, fortalt og formidla. Heldigvis treng ikkje alle det, nokre av dei får berre vere idéar og flagrande tankar. Men «Nattvogna» er det ikkje råd å bli kvitt. No durar ho fram, Nattvogna, og ser ut til å bli den neste boka for aldersgruppa 9-12 år.

Eg arbeider med prosjekta mine kvar dag – noko mindre når eg er på turné, for å vere omreisande i formidling krev å vere 100% påkopla, og løyver mindre energi til andre ting.

Ei av desse bøkene kjem ut i år, om begge skulle finne vegen ut dette året får tida vise.

Om ein arbeider aldri så målretta og har lista opp gjeremåla punkt for punkt, er likevel ei av dei aller største forventningane for det nye året at det vil dukke opp nye idéar,  nye arenaer og nye konstellasjonar mellom folk eg kjenner –  eller ikkje kjenner endå. Det er ofte når ein trakkar litt utanfor stien det spennande, endå uoppdaga kan hende  – det gjeld berre å vere der når det skjer og gripe høvet!

Slik trur eg på, og ønskjer dykk alle, eit godt, nytt, kreativt år!

 

 

Så var ho her, denne førjulstida, der vi med lysa rundt oss lagar rom i mørkret. Sjølv om koronaen gjer at eg held pusten og heiser skuldrene, kjennes det likevel som om vi er på veg mot betre tider. Uansett er førjulstida spesiell. Lukta av røykjelse, lysa inne og ute, dei fine turane i blåtimen, smaken av peparkakene og julelikøren, hemmelege gåveprosjekt – og høgtlesing. Endeleg kan vi lese eit kapittel i juleboka, dag for dag. Det fins så mange fine julebøker! Men her i huset handlar det naturleg nok om «Tippoldefar Jakobs julekort». Eg får rett som det er meldingar om barn og vaksne som kosar seg med boka og gode kritikkar frå bokbloggarar. Heldigvis går ikkje ei slik bok ut på dato, no er ho her i nytt opplag.

Samtidig er «Klokkemakar Alfreds mysterium» no ute. Det er alltid mykje arbeid med ei bok, og denne er ikkje noko unntak. Alle dei spennande rundane med research, leiting mellom gamle brev og gjenstandar, ekspedisjonar med lommelykt til falleferdige, forlatte hus, gøymde og gløymde skattar  som underfundige historier og mystiske hendingar. Alt som til slutt blir til historia i boka. Så er det illustrasjonane som skal skapast, tilpassast historia – og historia som igjen skal finjusterast mot illustrasjonane. Og kva med formatet? Kor stor skal boka vere? Ståande eller liggjande? Hard cover eller paperback? Korleis skal illustrasjonane plasserast i teksten? Og til slutt: har vi funne eit trykkeri som tar vare på boka vår? Det kjennest veldig bra no når vi ser at alt er på plass, akkurat slik vi ville ha det! Vi kan stå fullt og heilt for produktet vårt, og med glede tilby boka til lesande bokslukarar.

Laurdag 5. desember er Tarjei og eg på Notabene på Vestnes og signerer både «Klokkemakar Alfreds mysterium» og «Tippoldefar Jakobs julekort.»

Laurdag 12. desember er det igjen «sprett opp»-bokhandel i Samfjordkvartalet i Brattvåg. Der finn de også bøker frå Knasteriet forlag i tillegg til bøkene frå Olla forlag.

Og sjølvsagt kan bøkene kjøpast direkte frå olla.no, eller med Vipps: 127189 (hugs å merke med namn og adresse) – så kjem du ønskjer til deg sjølv eller til julegåve i posten.

Uansett om vi møtest eller ikkje: eg ønskjer alle ei god, fredeleg og stemningsfull førjulstid – full av bøker og gode historier!

Det er ikkje alt som går etter planen, denne tida – heller ikkje for ein formidlingsglad forfattar frå Olla Forlag. Forfattaren snakkar ofte med forlagssjefen, både om royalties, marknadsføring, arrangement og alt anna som omhandlar det å komme ut til lesarane med boka si. Forlagssjefen svarer etter beste evne, vil eg tru, men svara fell ikkje alltid i smak hos forfattaren. Slik held vi på, forfattaren og forlagssjefen, ein og same person, rett nok,  med mang ein ørkjeslaus samtale.

Forfattaren skulle så gjerne hatt eit storslått lanseringsarrangement for den nye boka si, ha lest om klokkemakaren Alfred og mysteriet hans til lyttande barn, reist rundt frå bibliotek til bibliotek, frå skule til skule, lest og fortalt. Kanskje fyrt opp ei bålpanne, tent lykter og faklar og lest for ein flokk spente barn frå juleboka, snakka med dei om nissar og troll, vende auga mot stjernehimmelen og kanskje sjå eldrevane over Kvitnykja, og alt anna som er spennande, magisk og koseleg. Forlagssjefen er einig. Men dette året blir det ikkje slik.

Likevel håper både forfattar og forlagssjef det same: at mange vil høyre om «Klokkemakar Alfreds mysterium», sjølv om vi ikkje har noko storslått lanseringsarrangement, at mange vil lese om «Tippoldefar Jakobs julekort» kvar dag fram til jul, at trilogien om Anna og Kaspar, «Amulettmysteriet», «Det gamle slottet» og «Kodemysteriet» vil ligge under mange juletre, at Audbjørgs fine romanar «Zapping» og «Kommer før lunsj» kan nå fram til mange nye vaksne som ikkje endå har lest dei, at mange barn vil få høyre om «Birgers odyssé» og om «The Iceberg Family», at endå fleire vil bli med på tur med «utandørs i nordvest».

For kanskje treng vi forteljinga meir enn nokon gong, denne vinteren. Kanskje kan boka gje eit barn ei fin stund i ei eiga verd der alt kan skje, ei god stund saman med ein vaksen som vil lese høgt, kanskje – eller vere i armkroken til ei bestemor eller bestefar, som ikkje vil noko anna meir enn å lese for barnebarnet sitt. For ikkje å snakke om oss vaksne som også treng ein «time-out» frå alt vi står i.

Forfattar og forlagssjef takkar så mykje for hjelpa frå våre trufaste lesarar som fortel til andre om bøkene våre, deler noko i sosiale  media, kanskje – og slik gir oss den beste marknadsføringa vi kan få – denne tida då vi ikkje sjølve kan reise rundt og samle flokkar rundt oss.

Det blir ingen arrangement og julemesser dette året. Men Olla forlag  vil ha ein «sprett opp»-bokhandel i Samfjordkvartalet i Brattvåg! Laurdag 21.november er datoen, og er vi heldige blir det ein laurdag i desember også. Velkommen til bokhandel, bokprat – eller berre for å ta ein titt på den vesle utstillinga knytt til nokre av bøkene.

Alle koronatiltak er på plass – du må passe på å halde avstand.

Den nyaste boka «Klokkemakar Alfreds mysterium», som er lova framkomen om eit par dagar er då på plass, rykande fersk og klar. Også det nytrykte opplaget av «Tippoldefar Jakobs julekort» har kome då, i god tid til at det første kapittelet, første desemberdagen kan lesast.

Til alle dykk andre som ikkje kjem til Brattvåg denne dagen: alle bøkene er tilgjengelege her på www.olla.no. Dei blir sendt ut med ein gong du handlar!

Vi blir så glade når bøkene våre fell i smak hos lesarane. Ekstra bonus er det når også bokanmeldarane omtalar oss!

På Instgramkontoen bok_til_poden finn de anbefalinger på gode barnebøker – denne gongen var det «Tippoldefar Jakobs julekort» sin tur!

Her er omtalen:

«bok_til_poden

TIPPOLDEFAR JAKOBS JULEKORT

Forfatter: Olla Rypdal og Tarjei Rypdal Eide

“Du har ikke tilfeldigvis skrevet en julefortelling med 24 kapitler – som en slags julekalender?”

Dette spørsmålet fikk jeg av en kollega for en drøy uke siden. Hun var på jakt etter en bok som kunne fungere som en julekalender for barnebarna. Hun skulle spille inn det hun leste, og sende en lydfil til dem hver dag fra 1. til 24. desember.

“Nei, svarte jeg!” Og så kom jeg til å tenke på Tippoldefar Jakobs julekort, som jeg akkurat hadde fått et leseeksemplar av fra forlaget. Neste dag tok jeg den med på jobb, sånn at hun kunne sjekke den ut.

Når hun leverte boka tilbake, sa hun: “Det var en nydelig bok! Den var koselig. Den var lun. Den var helt midt i blinken!”

I og med at det er en stund til jul, hadde jeg tenkt å vente med å lese akkurat denne. Men så er det jo kanskje flere som min kollega der ute – som vil lese boka inn til barnebarna, eller foreldre som vil bruke boka som en julekalender. Og da kan jeg jo ikke vente

Så nå har jeg også lest den, og her er noen stikkord:

Familie. Desember. Snø. Nordlys. Hytte. Gnister fra peisen. Favorittsøskenbarn. Lek. Latter. Hemmeligheter. Blåtime. Magiske julekort. Nisser. Troll. Spenning. Snike seg ut på natten. Snøstorm. Bålkos.

Denne julefortelling har alt. Jeg drømte om å være barn igjen – på en hytte uten strøm og vann. Med familie. I jula. Jeg fikk godfølelsen, enda det bare er oktober …

Jeg tenker at denne boka er en god krysning av Skomaker Andersen og Jul i Blåfjell. Jeg tror den passer perfekt for barn i alderen 5-10 år.

Boka er skrevet på nynorsk. Men ikke la deg skremme av det, hvis du er en “bokmåler”. Boka er ment for høytlesning – og hvis du synes det er vanskelig å uttale de nynorske ordene, leser du bare på din egen dialekt. Null stress.

Karakter: 5»

 

 

 

 

Endeleg er den nye boka i trykken! «Klokkemakar Alfreds mysterium» har gått gjennom alle prosessane som høyrer med når ei ny bok skal ut i verda – spenninga og forventninga er stor når no endeleg dagen for å halde boka i handa er rett rundt hjørnet.

Bak sjølve plottet i boka ligg det ein lang prosess. Det fins så mange spennande historier å gripe fatt i, både dei som verkeleg har hendt – og dei som fantasien set saman. Denne boka er ein kombinasjon av verkelege og oppdikta historier. Inspirasjonen fann eg, som i fleire av dei andre bøkene mine, i gjenstandar, foto, brev og hendingar i mi eiga slektshistorie. Der har eg plukka, lånt og omdikta – og slik har historia om to gamle, gløymde klokker og klokkemakaren Alfred smelta saman. Dei to hovudpersonane Rosie og  Tobias dukka plutseleg opp, gjorde krav på å få vere med i historia, der dei er med på å nøste opp i spennande hendingar.

Opplaget på boka er lite, så vil de sikre dykk denne til julegåve er det lurt å vere rask! Kjøp boka på www.olla.no, eller vipps til: 127189, merk med namn og adresse. Pris: 298,-

Her skal de få ein liten smakebit frå ei av dei dramatiske hendingane i boka, illustrasjonane er det Tarjei Rypdal som har laga:

«….Aslak hadde reist seg, han sto brått og stirde, stiv i kroppen. «Kva ser du på?» spurde Ingeborg, og snudde seg i den retninga Aslak såg. Då såg ho det også: det sto ei mørk røyksky mot himmelen.

«Det er heime!» ropte ho. Aslak la på sprang, dei andre slåttekarane kom seg opp og sprang etter. Ingeborg kom etter så fort ho kunne, men ho måtte få meg seg veslejenta, og hadde også barnet i magen å bere på, så ho klarte ikkje springe like fort.

Hjartet banka hardt i brystet på Aslak. Han sprang alt han var god for. Tankane jaga gjennom hovudet hans: vesle Knut låg åleine, febersjuk i senga! Han måtte klare å få han ut før flammane tok tak i heile huset!

Aslak kom først fram. Flammane sto ut frå taket på huset han sjølv hadde bygd, for berre fjorten år sidan. Han sprang mot døra. Heile huset var overtent, brannen hadde starta der lynet hadde slått ned, i det knusktørre torvtaket. I det same han treiv i dørhandtaket kom døra imot han, og ut sprang vesle Knut. Tårane rann nedover kinna hans, i hendene bar han eit lite bjørkeskrin.

Huset kunne ikkje reddast, men vesle Knut hadde klart å komme seg ut, og han hadde fått med seg den dyrebare skatten: dei to klokkene.»

 Boka rettar seg mot aldersgruppa 8- 12 år – høver også godt som høgtlesing!

 

 

 

Det er så fint når bokbloggarar les og omtalar bøkene våre! Vel fortent om Audbjørg Gjerde Lipperts roman «Kommer før lunsj»!

«Kommer før lunsj»: En bok om sjokk, sorg og livet som må leves videre. Omgitt av indre og ytre kaos blir hovedpersonen tvunget til å finne en ny vei alene. Vi følger henne i tiden etter mannens brå død og får innblikk i hvordan hun prøver å takle den nye fasen i livet sitt.

BOKBLOGGEREN:

«… Kommer før lunsj» kan vera ei lindrande bok for folk som er i sorg. Den gjev ei god vinkling og mange verkelegsnære refleksjonar og flotte skildringar på sorg og saknet etter ein person. Og ikkje minst om vegen vidare. Korleis kjem eit menneske seg over den verste tida? Den er til tider hjerteskjerande, men samtidig er det ein lun og kvardagsleg roman. Denne boka kan eg varmt anbefala vidare til alle.»

Heile omtalen finn de på www.bokblogger.com

Terningkast: 5

 

HENNINGBOKHYLLE:

…Dette er ei bok om sjokk, sorg og livet som må leves videre. Det finnes ingen fasit på sorg, og sorg finnes i mange variasjoner, men dette er ei bok som kan være fin å lese for andre i samme situasjon. Den er realistisk og troverdig skrevet, og man kan kjenne fortvilelsen og savnet Inga har….

… Ei bok jeg anbefaler sterkt videre, og som mange nok dessverre vil kjenne seg igjen i.»

Heile omtalen finn de på www.miniblogg.no/henningbokhylle

Terningkast: 5-

Denne dagen for tre år sidan blei oppstarten av Olla Forlag markert, og den første boka lansert. Det har vore, og er framleis ei spennande «reise». Gode samarbeidspartnarar som Audbjørg Gjerde Lippert, Tarjei Rypdal Eide, Elsa Rypdal og Kjell Valderhaug har vore med på laget. Til no har Audbjørg og eg gitt ut til saman 10 bøker (Boka som kjem no i haust er inkludert her), to er utselde, to er omsett til engelsk, nokre e-bøker og lydbøker er på plass, andre undervegs.

Då den første boka «Amulettmysteriet» kom, hadde eg såvidt begynt å finne ut av kva som skal til for å få ei bok ut på marknaden. Det har vore, og er ei bratt, men spennande læringskurve. Ein ting er å skrive boka, lære seg handverket – vere i «bobla», leike seg med språk og idéar, drive research – ei anna sak blir det når sjølve forlagsarbeidet tar til. Det er kostbart å produsere ei bok, derfor har eg tatt arbeidet steg for steg. Ei bok ut har slik finansiert den neste, eit lite overskudd har gjort at eg kunne kjøpe tenester til produksjon av neste bok. Ein må ha redaktør, språkvaskar, korrekturlesar, illustratør, ombrekkar, trykking – og meire til. Det kjennes godt å sjølv kunne bestemme kven ein vil samarbeide med, kva tenester ein ønskjer å kjøpe – og slik eige produktet, boka, fullt og heilt.

Mest utfordrande er marknadsføringa. Her er eg heilt klart «under opplæring», for små indie-forlag slepp ikkje så lett til mellom dei store aktørane i t.d. bokhandlane. Derfor er eg svært takksam til alle som kjøper bøkene frå forlaget, og omtalar dei. Det er den aller beste marknadsføringa, og gjer at det er råd å halde fram med å skrive.

Tusen takk til alle trufaste følgjarar som har hengt med i svingane desse tre første åra, velkommen til alle nye som er nysgjerrige på kva som rører seg i eit ørlite mikroforlag, og vil vere med på reisa vidare!

Bildet under er klokkemakaren Alfred, han det handlar om i boka som no er rett «rundt hjørnet». Illustrasjonen er av Tarjei Rypdal Eide.

Alle bøker kan kjøpast på www.olla.no!

 

 

I samband med at boka kjem ut i oktober lagar eg også ei formidling av boka og historia som t.d. kan visast på skular og i bibliotek.

Denne formidlingsøkta handlar om tid, klokker – og eit spennande mysterium som startar under den franske revolusjonen for over to hundre år sidan. Når barna Rosie og Tobias blir kjent med klokkemakaren Alfred, dukkar dette mysteriet opp igjen.

 

Formidlinga tar utgangspunkt i boka «Klokkemakar Alfreds mysterium», og har ei tre-deling, slik boka har.

 

I første del fortel og viser utøvaren korleis vi har målt tida gjennom historia. Utøvaren har med nokre klokker og urverk, gamle og nye –  og viser korleis urverka fungerer. Ho fortel om korleis klokkene har endra seg gjennom historia, fram til vår tids digitale smartklokker.

Saman filosoferer og samtalar vi rundt omgrepet «tid».

 

I neste del fortel utøvaren om dei to klokkene som er utgangspunktet for historia. Klokkene blei laga av klokkemakaren A. L. Breguet, og vi følgjer klokkene så langt dei har spor etter seg.

 

I siste del får elevane høyre om møtet mellom klokkemakaren Alfred og dei to søskenbarna Rosie og Tobias – og om mysteriet om klokkene. Historia handlar om klokkene si fiktive «reise» etter at dei blei borte, og korleis dei kom inn i Alfreds familie. Dramatiske hendingar, eit gammalt dokument og Alfreds forteljingar fører dei to søskenbarna Tobias og Rosie mot løysinga av både klokkemysteriet, og ein arrestasjon.

Illustrasjonar frå boka (illustratør: Tarjei Rypdal Eide), gamle fotografi og korte animasjonar følgjer formidlinga.

Her er ein liten infofilm om du vil opne han eller laste ned:

large 3-kopi

 

 

 

 

Snart skal filene til «Klokkemakar Alfreds mysterium» sendast inn til trykking. Denne gongen blir trykkinga på eit norsk trykkeri, og ikkje via PrintOnDemand, som eg elles har nytta ved fleire høve.

Forhåndssalget startar allereie no, slik at eg kan få ein peikepinn om kor stort opplag eg skal trykke. Om du kjøper / bestiller allereie no spanderer forlaget portoen! Alle som vil gjere dette får tilbakemelding om registrering, og sjølvsagt helsing og signering frå både forfattar og illustratør inni boka, når ho er ferdig trykt. Forhåndsskjøp blir sendt ut først, så snart boka kjem frå trykkeriet, før sjølve lanseringsdatoen som blir i oktober.

 

Boka kan kjøpast ved å setje direkte inn på konto 6580.33.94223 (gjerne via butikkfana på www.olla.no),

eller via vipps: 127189 Olla Forlag. Prisen for boka er kr 298,-.

Om du berre vil bestille sender du meg ei melding her, på Facebook, Instagram: Olla Forlag –  eller tlf: 91519878

 

Tusen takk!

 

Her får de vite litt meir om boka, og også lese eit lite utdrag frå det første kapittelet. Her blir Tobias og Rosie kjende med Alfred, klokkemakaren – og vi får høyre om ein mystisk pakke som kjem til klokkemakar Abraham Louis Breguet, 13. mars, 1794.

 

Om handlinga:

 

Søskenbarna Tobias og Rosie er på vinterferie hos tanta si. Ein dag oppdagar dei eit gammalt, falleferdig hus i skogen. Den gamle mannen som bur i huset heiter Alfred og er klokkemakar. Han har huset fullt av gamle klokker, kvar med si historie. Ein dag fortel han barna om eit fleire hundre år gammalt uløyst mysterium som er knytt til to heilt spesielle klokker. Samtidig viser det seg at nokon held utkik med Alfreds hus. Ein mystisk, kvit varebil står gøymt i skogen. Plutseleg er Alfred sporlaust borte…

 

Boka rettar seg mot aldersgruppa 6-12 år, men høver godt som høgtlesingsbok og for alle generasjonar som set pris på ei god historie.

 

Frå forordet i boka:

 

«Vi kan berre følgje klokkene som blei sende til reparasjon. Med klokker som med menneske: dei lykkelege har inga historie.»

C.Breguet

 

I familien har vi mange gamle klokker. Fleire av dei har min grandonkel Alfred laga eller reparert. Då eg leita bakover i tida etter historiene til klokkene, kom eg over historia om klokkemakaren Abraham Louis Breguet, som var fødd i 1747. Dei to klokkene denne boka handlar om, blei laga av han. Under den franske revolusjonen forsvann klokkene og har sidan aldri blitt funne igjen. Det var mange dramatiske hendingar i Frankrike på denne tida, og dei to klokkene har i denne boka fått bli med på nokre av desse hendingane. Personane har levd, hendingane er verkelege, men reisa til klokkene er det eg som har fletta inn i historia. Gamle onkel Alfred har også verkeleg levd, men ikkje alle dei andre i denne boka. At dei to klokkene kom inn i denne familien si historie, og korleis det skjedde, er også rein fantasi.

 

 Kapittel 1: Huset i skogen

 «De klarer dykk åleine til eg kjem att, ikkje sant?» Tante Lea fauk rundt i stua på leiting etter bilnøklane sine. Den brune hestehalen svinga frå side til side ettersom ho vimsa rundt overalt på leiteaksjonen sin.

«Vakta mi er ferdig klokka tre, og i kveld kan vi lage taco!» Ho smilte, snakka på inn- og utpust, treiv nøklane som ho endeleg fann under ei sofapute, strauk ut døra og starta bilen, ein eldgamal, grøn Citroën. Denne gongen starta han på første forsøk.

Det var som om ein tornado hadde fare gjennom huset. No som tante Lea hadde køyrt, var stormen stilna, og berre lyden frå skeiene i tallerkenane med frukostblanding og mjølk kunne høyrest.

Tobias kika fram frå den lyse luggen og såg på Rosie, kusina si. Ho smilte, og det var bra, for elles kunne det skumle ansiktet hennar skremt vitet av modigare karar enn han.

«Flott! Då har vi dagen for oss sjølve og kan finne på kva det skal vere!» sa Rosie. Dei svartfarga hårtustane hennar stod ut frå hovudet i alle retningar. Ho hadde ikkje fiksa frisyren enno, sidan det var tidleg på morgonen. Men ansiktet var kvitt, svartmålinga kring auga var på plass og edderkoppen på kinnet hennar var også like svart og blank som då Tobias og Rosie hadde møttest på togstasjonen dagen før, på veg til tante Lea på vinterferie. Det var slik med Rosie, ein visste aldri korleis ho ville sjå ut. Året før hadde håret hennar vore blått. Dette året skulle visst alt vere svart. Eigentleg hadde Rosie like lyst hår som Tobias, så vidt han kunne hugse.

«No er det ingen som vågar å seie at eg er søt som ei rose!» hadde ho sagt og forsikra han om at edderkoppen berre var sprittusj. Ho hadde ikkje fått lov av foreldra å tatovere ein edderkopp på kinnet. Rosie likte ikkje å bli samanlikna med ei rose, og syntest foreldra hadde gitt ho eit elendig namn, om mora var aldri så engelsk. Tobias likte best å gøyme seg bak luggen. Han fekk liksom meir fred til å tenke då kjende han. Det var som om luggen var ei dør, og tankane kunne godgjere seg der inne ei stund før dei kom ut. Rosies tankar derimot skulle ut med ein gong, helst før dei var tenkt ferdige.

Foreldra til Rosie og Tobias hadde ikkje vinterferie. Sjølv om desse to søskenbarna var mykje saman og hadde det kjekt i lag, syntest dei det var kjedeleg å vere «dei einaste» som var igjen i byen. Alle venene deira hadde reist ein eller annan stad, så då forslaget om å dra til tante Lea på Nordvestlandet dukka opp, pakka dei koffertane sine i ein fart.

Tante Lea, som var verdas snillaste tante, berre litt vimsete og stressa, likte godt å få besøk av Tobias og Rosie. Ho hadde eigentleg fri denne veka, men då dei var i beit for vikarar på eldresenteret der ho arbeidde, hadde ho sagt ja til nokre ekstravakter.

«Heilt problemfritt!» hadde Tobias sagt! «Vi klarer oss sjølve!» Og det var sant. Dei hadde vore hos tante Lea så mange gonger at dei var godt kjende i området.

 

«Skal vi sjå kor denne vegen fører?» Rosie peika innover ein liten skogsveg. Dei hadde subba seg gjennom snøsørpa langs hovudvegen eit stykke då dei oppdaga ein veg som førte inn i eit skogholt. Snøen som hadde kome om natta, var allereie i ferd med å tine, noko som var heilt vanleg om vinteren her ute ved havet på Nordvestlandet. Store, tunge snøklattar klaska ned på dei frå greinene på trea som stod tett langs den smale vegen. Sjølve vegen var full av hol og søledammar. Det såg ikkje ut som ein veg nokon vanlegvis køyrde bil på. Det var heilt annleis her enn heime i byen. Der hadde dei trafikk, lydar, bygater, bygningar og folk rundt seg overalt. Her var det stilt, roleg, nesten sakte, tenkte Tobias.

«Trur du tida går saktare her enn heime?» spurde han Rosie. Rosie såg rart på han.

«Tida er vel den same? Berre at det kjennest ut som ho går fortare når det hender noko!»

«Det er eit hus der borte!» sa Tobias. Litt lenger framme på vegen opna skogen seg til eit lite gardstun. Eit gammalt, grått tømmerhus stod på eine sida av tunet, og ein minst like gammal låve på den andre sida. Huset såg ut som det kunne ramle saman kva tid som helst. I andre etasje var eit av vindauga knust. I det same snubla Tobias. Han stupte rett ut i lufta og landa med heile seg på vegen med eit plask. Rosie såg forskrekka på han, for blodet rann frå eit sår i hovudet. Han hadde tydelegvis treft ein stein. Tobias sjølv låg heilt roleg for å kjenne etter kor det gjorde vondt, og kom til at såret i panna var einaste problemet. Det svei skikkeleg.

«Få sjå!» sa Rosie, og løfta hårluggen til Tobias. «Uff, det ser ikkje bra ut! Vi må få reinsa såret og sett på bandasje. Kanskje til og med sy!»

«Bur det nokon her, tru?» sa Rosie. Dei stod midt på tunet og såg seg rundt.

«Kanskje vi kan banke på og høyre om dei har plaster», kom det frå Tobias.

Dei banka på døra fleire gonger, men ingen kom og opna.

«Vi går heim igjen, tante Lea har heilt sikkert noko vi kan ordne dette såret med,» sa Tobias. Det rann ikkje blod lenger, så kuttet i panna var sikkert ikkje så djupt.

Då opna døra seg sakte. I dørsprekken såg dei eit par mysande auge som stirde på dei gjennom tjukke brilleglas. Auga blei brått vidopne då dei vende seg mot Rosie, og det var kanskje ikkje så rart, slik ho såg ut.

Tobias skunda seg å spørje om dei kunne få hjelp til å reinse såret i panna hans. Han løfta på luggen og viste fram såret. Døra gjekk heilt opp. Bak brilleglasa såg eit par grå, skarpe auge på Tobias. Resten av den gamle mannen var også grå. Ein grå hårkrans rundt ein blank skalle, ei grå strikkejakke rundt ein lut rygg. Han var ikkje så høg, Tobias trong ikkje løfte hovudet  for å sjå inn i dei venlege auga framfor seg. Den gråkledde mannen fekk brått fart på seg. «Kom inn, kom inn!» sa han og viste dei vegen inn til eit kjøkken med lyseblå skap langs veggane. Småblomstra gardiner hang ved vindauga, og midt på golvet låg ei slitt, gammal fillerye. Frå ei skuffe drog han fram eit førstehjelpsskrin. Hendene hans rista og skalv, men han fekk reinsa såret og sett på eit plaster.

«Du treng nok ikkje sy, dette går bra», sa den gamle mannen. Stemma skalv, slik som hendene hans, og knirka, nesten som om ei dør som sjeldan blei opna, tenkte Tobias. Ansiktet var vennleg og smilande, fylt med strek og rynke på kryss og tvers. Rundt auga sat rynkene så tett som edderkoppspinn. Han rekte fram ei skjelvande hand mot Tobias.

«Eg heiter Alfred», sa han. Tobias og Rosie tok han i handa etter tur og fortalde kven dei var. Alfred såg litt ekstra på Rosie.

«Du passar godt til namnet ditt», sa han. «Alle skikkelege roser har tornar.» Han smilte til Rosie. Ho måtte tenke seg litt om, og kom til at ho likte dette med tornane.

«Bur du her åleine?» spurde Rosie.

«Ja, eg gjer nok det», svara Alfred, «men det går fint, eg liker å vere for meg sjølv. Dessutan er eg nede på eldresenteret i bygda nokre dagar i veka, så eg møter då folk av og til.»

Tobias hadde opna munnen for å seie noko, men orda blei ståande fast då det i det same braut ut eit øyredøyvande spetakkel. Det ljoma og klang, ringde og runga. Tobias var sikker på at vindauga og veggane vibrerte. Det var som å stå rett under ei kyrkjeklokke i tårnet når klokkaren drog i klokkesnorene. Tobias og Rosie såg forskrekka på kvarandre. Men Alfred smilte.

«Kom», sa han, «de skal få sjå.» Då han opna den knirkande døra inn til stua, blei Tobias og Rosie ståande og gape. Noko slikt hadde dei aldri sett før! Alle veggane var fulle av klokker, store og små om kvarandre, med pendlar som gjekk fram og tilbake, dører som opna seg, figurar som dukka fram frå klokkedørene. Nokre klokker stod på golvet, så store at dei rakk nesten til taket. Andre klokker stod og låg på hyller og bord. Alle var i ferd med å slå kvar sine tolv slag.

 

London, 18. mars 1794

 Abraham Louis Breguet opna forsiktig det mørkeraude seglet på den vesle pakken han hadde i handa. Pakken var akkurat blitt levert, men før han rakk å spørje den unge mannen som var sendebod, kven pakken var frå, var han borte. Innanfor det første laget med papir låg eit brev. Det var skrive med jamn, sirleg handskrift. Datoen øvst på brevet var 13. mars 1794. Då Breguet såg underskrifta, skalv handa hans…

 

Også dette året kastar mikroen Olla Forlag seg ut på «bokhaust», slik dei store forlaga gjer.

Hausten har for meg alltid ført med seg ei kjensle av spenning, blanke ark, forventning og energi.

Men også gleda over å krype inn i mi eiga introverte verd med hundeturar i vilt vêr på einsame stader, ullpledd, bokstablar, fyr på peisen, lunt mørke, ro og tankerekkjer som kan førast til enden.

Verkelegheita er nok ei god blanding av alt dette. Slik er bokhausten også: ei god blanding.

Denne hausten treng vi kanskje bøkene meir enn nokon gong, slik pandemisituasjonen ser ut til å bli. I bøkene kan vi alltid reise!

Nye ting er sjølvsagt på gang: «Klokkemakar Alfreds mysterium» kjem i slutten av oktober.

Arbeidet med lydbøker og e-bøker held fram. Og arbeidet med nye titlar som kjem ein gong neste år.

Men skattane våre, dei bøkene som allereie er skrivne, fortener å få lufta seg meir. Vi er så takksame for alle som har kjøpt og lest bøkene våre, men vi skulle så inderleg ønske at endå fleire kjente til dei, noko vi treng hjelp til frå våre trufaste lesarar. Eit lite forlag har ikkje økonomiske musklar til den store marknadsføringa. Vi gjer som best vi kan på sosiale media, men er avhengige av at andre deler, snakkar om, viser til og kommenterer. Mitt store ønske for hausten er at alle som fortel oss at dei liker bøkene våre, også fortel det til andre, gjerne gjennom sosiale media.

Her er skattane våre:

«Zapping»

«Kommer før lunsj»

«Isfjellfamilien»

«The Iceberg Family»

 Desse bøkene har Audbjørg Gjerde Lippert skrive. Ho har skrive fleire romanar, men desse er Olla Forlag så heldig å ha på lista. Dette er bokperler, rett og slett. Språket, handlinga, skildringane, historiene som rører oss og får oss med på hovudpersonane si reise, og til å ta del i livet deira.

«Isfjellfamilien» er retta mot barn, med stemningsfulle illustrasjonar av Tarjei Rypdal Eide. Ei vakker og viktig bok om smeltande isfjell, miljø og natur, kledd i eventyrform.

«Utandørs i nordvest»

 Denne boka har Audbjørg Gjerde Lippert og Olla Rypdal skrive i lag. Eit spennande, berikande samarbeid blei sparka i gang av eit bilde, to år med turar og arbeid resulterte i boka som speglar kjærleiken til fylket vårt spesielt, livet utandørs og kvardagsgleder generelt. Denne boka blei trykt i eit stort opplag, så vi har fleire igjen. Vi har fått mykje godord for denne boka og vi håper det endå fins mange som vil kunne glede seg over ho.

«Amulettmysteriet»

«Det gamle slottet»

«Kodemysteriet»

 Trilogien om Anna og hunden hennar Kaspar er grunnen til at eg starta dette vesle forlaget.  Anna blir eldre frå bok til bok, men ein treng ikkje å ha lese alle for å få med seg historia. Spenning for bokslukaralderen – på nynorsk.

«Birgers odyssé»

«Birger’s Odyssey»

 Denne bildeboka fekk prosjektmidlar frå Møre og Romsdal fylkeskommune, og blei starten på det spennande samarbeidet Tarjei og eg har med tekst og illustrasjon. Natur, miljø, gamle hendingar frå oldefar Oles tid – og Birgers spennande reise i røynda og fantasien fører oss til Antarktis.

«Tippoldefar Jakobs julekort»

 Juleboka som kan lesast kvart einaste år, som kan vere høgtlesing og juletradisjon. Eventyr for alle aldrar, med alle dei viktige ingrediensane og julestemninga. Også illustrert av Tarjei.

«Klokkemakar Alfreds mysterium»

 Denne boka kan det lesast fleire innlegg om, og meir blir det seinare.

God bokhaust!

I samband med at «Klokkemakar Alfreds mysterium» kjem ut i oktober dette året, har eg laga ein visningproduksjon av boka som høver til formidling i t.d. bibliotek, skular og andre som er interessert i å arrangere slik formidling. Innhaldet i boka blir formidla gjennom bilde og animasjonar på skjerm, musikk, høgtlesing, forteljing – og bruk av konkrete gjenstandar. Visninga er omlag 40 minutt.

large 3

Eg har også laga ein visningsproduksjon av «Tippoldefar Jakobs julekort», juleboka som kom ut i fjor. Tida strakk då ikkje til for å vise/fortelje/lese frå boka i alle skular, barnehagar, bibliotek og andre interesserte. Eg har derfor laga denne vesle produksjonen som blir som ei eiga framsyning av innhaldet i boka. Denne boka blir også blir formidla gjennom bilde og animasjonar på skjerm, musikk, høgtlesing, forteljing – og bruk av konkrete gjenstandar. Visninga er omlag 40 minutt. Det kan lesast meir om boka i tidlegare innlegg her på www.olla.no (november, desember 2019)

Begge bøkene er illustert av Tarjei Rypdal Eide.

 

Ta gjerne kontakt om nokon ønskjer ei slik formidling! Aktuelle tidspunkt vil vare i november og desember (evt slutten av oktober, så snart «Klokkemakar Alfreds mysterium» kjem fra trykkeriet.)

Eg nyttar rettleiande takster frå Forfattarsentrum til slike formidlinger.

Helsing Olla

E-post: olla@olla.no / ollryp@online.no

Tlf: 91519878

Steg for steg nærmar den ferdige boka seg. «Klokkemakar Alfreds mysterium» er planlagt utgjeven i oktober 2020 – og det ser det ut til at vi skal klare. Akkurat no er illustratør Tarjei Rypdal Eide i gang med illustrasjonane i boka. Her er framsida:

Å lage ei framside er ikkje enkelt – ho skal reflektere innhaldet, men utan å røpe for mykje, ho skal gjere lesaren interessert og nyfiken, ho skal seie noko om sjanger – og om kva aldersgruppe boka rettar seg mot. Alt dette synest eg Tarjei har klart i denne illustrasjonen.

Gjennom arbeidet mitt innanfor DKS og i møte med hundrevis av skuleelevar gjennom åra, har eg erfart at lesekompetansen er i ferd med å endre seg. Barna er ikkje så uthaldande, dei held ikkje fokuset så lenge som tidlegare. Dette er frå mi side ikkje vitskapeleg empiri, men ei kjensle og ein observasjon. Sjølvsagt er unntaka der: skuleelevar som les så det fossar, skriv så det sprutar, klassar som gjennom t.d. lesekonkurransar og ulike andre tiltak sluker bøker (ref. Foreningen !les: Bokslukerprisen).

Ein observasjon frå ein skuleklasse på besøk i biblioteket føyer seg inn i dette: jentene fordelte seg rundt omkring på ulike stasjonar i biblioteket, mens gutane samla seg i bildebokavdelinga. Dette var ein 7.klasse. Det melder seg fleire spørsmål som eg veit det blir forska på: er det forskjell på jentene og gutane i lesekompetanse? Er det den visuelle påverknaden og skjermflyten som gjer at bilda blir stadig viktigare?

Eg trur at bilde og tekst kan utfylle kvarandre. Eg trur også at ei god historie, som rett nok kunne stått trygt for seg sjølv, kan nå ut til fleire og framstå endå rikare med illustrasjonar. Kombinasjonen av tekst og illustrasjonar kan gjere heile historia meir tilgjengeleg, også for dei som i utgangspunktet ikkje er uthaldande nok til å lese ei heil bok. Men då er det viktig at illustrasjonane ikkje er klisjéfylte stereotypar, men utforma med kunstnerisk innsikt og kompetanse. Slik at dei utfordrar lesaren / sjåaren og gir rom til fantasi og tanke. Det er nettopp her Tarjei har sin styrke som illustratør – ein kompetanse han har bygd seg opp gjennom kunstutdanninga si og mange års arbeid med kunstundervisning med barn og unge.

Eg håper «Klokkemakar Alfreds mysterium» blir ei bok som kan vere ein møtestad for fleire generasjonar, ein inspirasjon for dei vaksne til å formidle eigne historier til barna, ei bok som høver for dei som allereie er «bokslukarar»   – og også ei bok som kan møte dei barna som helst søkjer seg til bildebokavdelinga i biblioteket, men med ei historie som treff dei aldersmessig.

Då er det berre å vente til boka er klar!

 

Sommaren er endeleg rundt oss, til og med her på Nordvestlandet skin sola nesten døgnet rundt for tida. Skuleferien er i gang om nokre få dagar, mange gjer seg klare til ferietur.

Eg for min del skriv. No, som alltid. Om ein tenkjer seg at drivkrafta kan vere eit håp om å bli rik og berømt, trur eg vi stryk det først som sist, for realismen seier noko anna.

Det blir årleg gitt ut omlag 10000 boktitlar i Noreg. (SSB: «I 2017 ble det gitt ut 10 050 boktitler i Norge, en økning på 2 prosent fra 2016»).

I desse tala er alt inkludert: oversettingar, sakrosa, skjønnlitteratur, fagbøker, biografiar, nye utgåver av tidlegare bøker, osb. Dei fleste nye bøker kjem på store, etablerte forlag, men stadig fleire på mikroforlag. Nokre er einboksforlag, etablert for den eine boka forfattaren vil ha ut på marknaden. Det skal noko til å stikke seg fram i dette mylderet.

Samstundes blir det kjøpt færre bøker, lesekondisjonen til barn og unge går nedover.

I Noreg har vi «innkjøpsordninga» for ny, norsk litteratur. Innkjøpsordninga inneber at ei bok som kjem gjennom «nålauget» blir kjøpt inn av Kulturrådet for å bli distribuert til alle bibliotek. Blir ein innkjøpt kan ein dermed få ut boka i eit langt større opplag enn ein elles hadde hatt råd til. Risikoen for avslag hindra tidlegare svært mange indieforfattarar i å søkje ordninga. Avslag innebar at ein på førehand måtte trykke opp opplaget som biblioteka skulle ha – og om boka blei refusert fekk ein ikkje desse utgiftene dekt. I tillegg til ein sum for i det heile å få boka vurdert.

Søkjekategori 1 inneber ein så stor økonomisk risiko at berre dei store forlaga med ein viss økonomisk buffer kan gjere dette.

Kulturrådet opna så opp i søkjekategori 2, noko som gjorde det mogeleg for småforlag å søkje, utan å betale ein stor sum på førehand. Det blei stor pågang, sjølvsagt, så denne ordninga har sidan endra seg fleire gonger – det handlar om økonomi. Siste endring er at det blir avkorting av midlar i siste søkjerunde for 2020, og nye endringar er varsla.

Sidan det stadig blir fleire indieforfattarar og småforlag som søkjer innkjøpsordninga, blir nålauget trongare. Tendensen syner at store forlag satsar meir på kjende, populære forfattarar enn nye ukjende, for det er dyrt å få avslag. Men eg har tru på at underskogen og mangfaldet trengjer seg fram likevel.

Om ingen ting endrar seg no, ser det likevel ut til at det for meg er første, siste og einaste sjanse til å søkje om å bli innkjøpt. For denne kategorien kan brukast som ein introduksjon for nye forlag som ikkje har søkt før.

Særdeles spennande for mi neste bok «Klokkemakar Alfreds mysterium», altså. Om då ikkje kriteria endrar seg igjen. Og om eg ikkje vinn i lotto, for då kan eg kanskje søkje ein annan gong også. Uansett har eg vore heldig til no, for mange bibliotek kjøper bøkene mine, sjølv om eg ikkje har vore innom innkjøpsordninga.

Tilbake til opningsspørsmålet: kvifor i all verda skriv eg? Grunnar som rik og berømt er altså eliminert. Ein blir heller ikkje lesen om ein skriv på nynorsk, høyrer eg rett som det er. Til det siste er det berre å seie: It is your loss! (for å seie det på god nynorsk!)

Nynorskdebatten skal eg for øvrig la ligge i denne omgangen, sjølv om eg undrar meg over argumentasjonen mot nynorsk skriftspråk. Argumenta ser ofte ut til å vere basert på at vaksne, vettuge menneske sjølv har hatt mangelfull undervisning og kjennskap til språket og litteraturen, og slik frårøver kommande generasjoner rikdomen med to skriftspråk. Kunnskap er elles kjend for å vere ei lett bør å bere.

Eg skriv fordi eg vil fortelje ei historie. Så enkelt er det. Og eg skriv på det språket som ligg hjartet mitt nærast. Historiene eg skriv har ofte sitt utspring i faktiske historiske hendingar og uløyste mysterier, men derifrå kan kva som helst skje når historiene møter vår eiga tid.  Eg skriv fordi eg trur at formidling av historier generelt, og sjølve historia vår spesielt, har verdi.

Trass i det økonomiske aspektet, og at folk ikkje kjøper så mykje bøker meir, har eg vore heldig. Eg er svært takksam for alle som kjøper bøkene mine, og som attpåtil fortel meg at dei liker dei! Dermed har eg ikkje endå gått med tap, og kan halde fram med å skrive.

Då eg var lita var eg så heldig at eg hadde vaksne i familien som formidla historier til meg. Historier som festa seg i hjarte og sinn og blei verande der, heile livet. Desse kloke, vaksne som visste og forsto at skattar må formidlast om dei ikkje skal bli borte. Sidan har eg fortalt historier. Både dei eg høyrde som barn, dei som blei lest for meg, dei eg sjølv las. Då skjedde det som alltid hender når barn får inntrykk som festar seg og rører ved sansane: ein ønskjer å uttrykke seg sjølv, historiene får eige, nytt liv. Historiene har hjelpt meg til å skape orden og meining av kaos. Eg har heile livet leika og eksperimentert med mange måtar å fortelje historiene vidare, åleine – eller saman med barn og andre vaksne kunstnarar innanfor ulike skapande faguttrykk. Teater, skyggeteater, figurteater, forteljing, musikk, visuell kunst, dans, animasjonsfilm – og altså bokskriving. Kvar uttrykksmåte har sitt eige fagområde, alle like spennande å utforske. Eg har ikkje slutta med nokon av uttrykks- eller samarbeidsformene, men prioriterer dei i ulike faser. Bokskrivingsfaget er så spennande og omfattande at dei andre uttrykka kjem litt i bakgrunnen akkurat no, men ikkje heilt – for historiene i bøkene blir formidla også på anna vis.

Akkurat no har altså det skrivne ordet mitt fokus. Eg ønskjer at barn og unge framleis kan ha evna til å lese sjølv, skape eigne bilde – gje «mat» til hjerne og hjarte.

Vi tar så lett minste motstands veg, og på den vegen ligg skjermane våre, lett tilgjengelege. Eg meiner ikkje at vi skal slutte med skjermbruk – eg er sjølv ein ivrig brukar – men vi har nokre val å ta for å ivareta leseevnen til kommande generasjonar.

Mange har sikkert sett denne tegnestripa før:

Kanskje ler vi litt: «uff, ja – det er heilt håplaust med all denne tida som blir brukt på skjerm, men det er ikkje så enkelt å gjere noko med det.»

Vi bruker stadig meir tid på skjerm. Det er via skjermen vi finn informasjonsflyten, held oss oppdatert, blir underholdt. Dette gjeld både vaksne og barn. Sjølvsagt skal vi ikkje slutte med det, sjølvsagt følgjer vi med i tida. Men vi som er vaksne har også høve til å gjere nokre bevisste val.

Det som kjenneteiknar skjermkonsumet er rask, fengjande, visuell flyt. Kjappe «karbohydrat» og «sukker» for hjernen. Men det gjer noko med hjernen vår, eller rettare sagt, det er noko det ikkje gjer med hjernen.

Når vi set saman bokstavar til tekst arbeider hjernen med å omforme symbola til bilde, til meining. Det er sjølvsagt ein meir krevjande prosess enn å få servert ferdige bilde. Men ein hjerne som ikkje får utfordringar mistar kapasitet, på same måte som musklar som ikkje blir brukt, for å seie det enkelt.

I tillegg kjem alt det andre ein får med seg ved å lese bøker: fantasien og forestillingsevnen blir stimulert,  ein utvidar språk og ordforråd, ein utviklar nye tankestrukturar og omgrep til å forstå verda med, evnen til å setje seg i andres stad blir styrka, ein utviklar empati, ein lærer om seg sjølv gjennom dei en les om, ein lærer å sjå at ei sak kan ha fleire sider, ein utvidar kunnskapsnivået, ein får gode opplevingar, draumar, kraft, inspirasjon, og håp.

 Undersøkingar viser at barn har mindre lese- og skriveferdigheiter enn tidlegare, orkar ikkje lese tekst utover ei viss tid, og sluttar å lese bøker – det er for krevjande. Det er ikkje så rart når ein blir vant med den raske, lettfordøyelege skjerminfoen. Skal verkeleg dei neste generasjonane bli lesetaparar? Korleis skal dei t.d. seinare komme seg gjennom krevjande fagbøker for å oppfylle studiedraumen sin, om dei aldri før har lest ei heil bok?

Biblioteka våre, litteraturfestivalar og t.d. organisasjonar som foreninga !Les gjer ein viktig innsats for å sikre leseglede og lesekompetanse hos barn og unge. Men kvar og ein av oss har også eit ansvar.

Mi oppfordring er: er du forelder, tante, onkel, besteforelder, ven: les for barna, fortel dei historier, hjelp dei over den krevjande bøygen med å setje saman bokstavar til tekst, til meining. Lær dei gleda over at denne innsatsen løner seg. Del av tida di til dette. Slik kan dei finne fram til eigne historier, orientere seg i samfunnet, sjølv ha ei stemme som kan høyrest – og hjelpe hjernen sin til å skape form og orden av kaos.

Dessutan: ha ein riktig god sommar, om det er med eller utan bok!

 

 

 

 

 

 

Forlagsarbeid og bokskriving er sanneleg ein spennande materie å arbeide med! Sidan oppstarten av Olla Forlag hausten 2017, har det skjedd ein heil del i dette ør-vesle hjørnet av bokverda, nettopp fordi dette arbeidet blei langt meir kjekt, spennande og utfordrande enn eg hadde sett for meg.

I utgangspunktet var tanken berre å gje ut den boka eg hadde arbeidd med, og hatt liggjande ei god stund: Amulettmysteriet. Akkurat då var endringane i bokbransjen i gang, på same måte som musikkbransjen hadde opplevd før. Stadig fleire ga ut produkta sine sjølv, og blei «independent» – dei «gjekk indie». Det blei svært interessant å setje seg inn i dette, og læringskurva blei bratt.

Samstundes med denne første boka starta også samarbeidet med Audbjørg Gjerde Lippert – ut frå noko så tilfeldig som eit bilde av ein middag på snødekt bord på Facebook. Dermed sparka vi i gang boka «utandørs i nordvest». Prosessen med den boka blei eit retteleg eventyr. Ein dag kvar månad i eit helt år reiste vi rundt i fylket vårt. Vi hadde med god niste, møtte trivelege kulturpersonar, og tok uhorveleg mange bilde. Etterpå blei det  ureknelege timar med tekst og redigering før boka kunne trykkast.

Vi fann at samarbeidet var så kjekt og inspirerande – at det har vi halde fram med. Audbjørg ville gje ut sine bøker også, på dette vesle forlaget – noko eg er både stolt over og glad for. I tillegg er Audbjørg ein svært kompetent språkvaskar og korrekturlesar, noko eg har vore heldig å kunne dra nytte av.

Eg hadde allereie heilt i starten planer om å nytte Tarjei Rypdal Eide som illustratør. Han er ein dyktig kunstnar som er utforskande, idérik og kreativ – og han har sidan både illustrert og laga omslag til alle bøkene våre. I tillegg har han sett seg inn prosessane med å brekke om bøkene, og er vår faste ombrekkar og omslagsdesigner.

I det siste har vi fått med oss Elsa Rypdal og Kjell Valderhaug på laget. Elsa er sangpedagog og pensjonert kulturskulerektor, og er no også innlesar av lydbøker. Amulettmysteriet er nettopp lagt ut som lydbok og ebok på E-bok.no. Kjell er lydteknikar av profesjon – og har laga lydstudio i kjellaren.

Audbjørg har gitt ut Isfjellfamilien, (The Iceberg Family – engelskversjon), Kommer før lunsj, utandørs i nordvest og Zapping.

Tidlegare har Audbjørg gitt ut: Petrine – eit liv, Tomme stolar talar og Fra benken i Saigon.

Audbjørg og Olla har skrive boka utandørs i nordvest.

Olla har skrive Amulettmysteriet, Det gamle slottet og Kodemysteriet.

Olla og Tarjei har samarbeidd om bildebøkene og dei illustrerte bøkene: Birgers odyssé (Birger’s Odyssey –omsett til engelsk av Lise Rønnestad), Tippoldefar Jakobs julekort og Klokkemakar Alfreds mysterium (denne boka er under arbeid og kjem ut hausten 2020).

Etterkvart har det dermed blitt ein heil liten stab som er engasjert i dei ulike bokprosjekta.

Men endå er det ein heil del til av kompetanse som må hentast inn til ein bokproduksjon, ikkje minst eksterne manuskonsulentar og redaktørar  som kan gje teksten det heilt nødvendige blikket utanfrå. Der er Boldbooks ein særs nyttig aktør.

Kvart bokprosjekt er omfattande, og kvar gong har eg tenkt at no blei den siste boka. Men det har vist seg at det stadig dukkar opp nye idéar det er uråd å leggje frå seg. Så no er vi i gang igjen…

Så er «Birger’s Odyssey» på veg ut i verda! Lise Rønnestad har omsett boka til engelsk, og no ligg ho ute på Amazon og alle dei andre distribusjonskanalene til IngramSpark. Boka kan sjølvsagt også kjøpast her på www.olla.no og etterkvart andre nettbokhandlarar.

 

‘He who cannot draw on three thousand years is living from hand to mouth.’ 

Johann Wolfgang von Goethe, 1749 – 1832

 

PREFACE

For as long as the first human beings have existed on Earth, we have told each other stories of Earth’s creation; stories of how elements and incidents of nature could be explained by fights between heroes and monsters, stories about the fight between evil and good forces.

Through time, the number of stories has increased. We wonder what may exist in the sea, in the air, on and inside the planet Earth, in the ice, beneath the ice…

Most of this is explainable, but fiction is lifting our thoughts and dreams.

At the same time, science and research discover traces from ancient people and animals. We may learn something about how our ancestors took care of nature and Earth. Could it be that knowledge of past times might be useful today, to help us taking care of the Earth?   

We no longer fully believe in old stories passed on to us, they cannot explain everything. Our fantasy, however, needs these stories to find new paths – paths to help us care for everything in nature, both inside and outside this one planet Earth on which we live. 

In this book, we get to meet Birger. He likes stories. The scientific story of man, of our Earth and everything that lives, and has lived – but also the exciting stories told by our ancestors to explain how everything was mutually linked together.

Approximately 3000 years ago, a poet named Homer was said to live in Greece. He collected contemporary myths and stories, some of which he retold in his book about Odysseus and his journey home from the Trojan War. Since this book became very famous, the word

Odyssey has become a synonym to a long journey.

Birger is also familiar with this story because he has heard it from his parents. They have also told him about Birger’s great-great-grandfather, Ole. He was a machinist on a whaling ship, and almost a hundred years ago, he went whaling in the Southern Ocean.    

In Birger’s Odyssey, Birger is the one heading for a long journey. Before he leaves together with his parents, he finds the whaling diary that his great-great-grandfather Ole wrote when he was in the Southern Ocean.

In Antarctica, Birger gets to experience research and science linked to the Earth and the ice. At the same time, he is reading about the whaling adventures of his great-great-grandfather Ole. Birger is also writing his very own book about his personal imaginary Odyssey.   

 

From the chapter«Hidden in the ice»:

«…Birger stops. There is still quite a distance to walk before they reach the mouth of one of the biggest caves in the mountain area. Something in the ice catches his eye. It looks like an item that is frozen into the ice. Could it be a knife? Birger takes his own knife and starts picking and scraping. He completely forgets everything. He really wants to find out what this might be. Finally, he has removed enough of the ice and he grabs the item. He was right; it is a knife! The blade is rusty, dark and spotted. The knife shaft seems yellowish-white. It looks as if it has been cut out of a piece of bone. Could it be a whale tooth? Birger puts both his own knife and the other one in his backpack. Now he has to hurry after the others.

But which way did they take? He has completely lost track of time – and now he cannot see the others – nor hear them!

‘Richard!’ he shouts. ‘Mathias!’ he shouts even louder. No one answers. Birger looks around. The ice is shiny and hard, thus making it impossible to see their footprints. However, there seem to be some tiny holes in the ice. Crampons must have made them, Birger thinks, and he starts walking.

He hurries, and starts running to catch the others. He does not pay attention, and suddenly he feels like being in thin air! Everything gets dark around him, and he stumbles. His ears are ringing, or is it another sound? Is the sound within his head – or outside? »       

 

 

      

 

 

 

Den underlege påska 2020 er snart over. Dagane har funne sin rytme, mens eg held pusten og lengtar etter familie, vener, kollegaer – og alle barna eg bruker å formidle for. Men eg er av dei heldige. Eg kan arbeide med bøkene mine – vel vant med lange, stille skriveøkter – og eit og anna tek faktisk form, smått om senn.

Her om dagen fann eg eit par «gløymde» eksemplar av «Amulettmysteriet». Papirutgåva av denne boka er utseld, men kan no kjøpast som e-bok på Ebok.no. I tillegg kjem ho som lydbok – her skal det berre litt meir redigering til før boka er klar.

Eg blei litt glad då eg fann desse eksemplara av boka, og tenkte eg ville gjere litt stas på både desse – og dei to andre i serien. Derfor har eg laga to gåve-eske. Eskene er trekt med fløyel, og silke, med tyll i botnen og metallbeslag på hjørna. I kvar eske ligg dei tre bøkene i serien: «Amulettmysteriet», «Det gamle slottet» og «Kodemysteriet».

Kjenner du nokon som fortener ei fin gåve? Kanskje denne gåve-eska med tre spennande bøker kan vere noko?

Det er skrive om desse bøkene fleire stader her på www.olla.no om du vil vite meir om kva bøkene handlar om.

Ei gåve-eske med dei tre bøkene i kostar kr 500,-. Det er berre å sende meg ei melding om det er nokon som ønskjer å kjøpe. Om det er nokon i nærleiken av her eg bur, kan eg levere. Elles kjem porto i tillegg, om eska må sendast i posten. Det fins berre to eksemplar av desse gåve-eskene.

I dag har klokka blitt skrudd fram ein time. Ein time nærare sommaren. Kjem tida då? Eller går ho?

Benjamin Franklin var den første som ville innføre sommartid – i 1784. Ein ivrig insektsforskar heiv seg på idéen i 1895. I 1905 var det ein golfspelar som ønskte seg sommartid for å få meir tid til å spele golf. Tyskland innførte sommartid i 1916 for å spare kol under krigen – så kom dei andre landa etter. Fekk alle betre tid då? Rakk dei meir?

Men er det slik at den vesle edderkoppen opplever ein time på same måte som eg gjer det? Eller er min time edderkoppens dag?

Korleis visste dei kor lang ein time var i oldtidas Egypt? Og kva var det Einsten fann ut? Kva i all verda er eit hemverk?

Omgrepet tid kan sanneleg få det til å gå rundt i skallen på nokon kvar. Temaet har lenge surra rundt i hovudet mitt, men no er sjølve tekstdelen på den komande boka nesten ferdig. Redaktøren har sagt sitt – eg har leika meg litt meir med personane, tenkt endå fleire tankar om tid  – og har no litt finpuss igjen, før boka skal språkvaskast og korrekturlesast. Så er det illustratøren som skal i gang med framsida, bokomslag – og illustrasjonar. Truleg vil boka vere ute i verda utpå hausten ein gong.

I boka «Klokkemakar Alfreds mysterium» er det Rosie og Tobias som undrar seg over kva tid er. Dei møter gamle klokkemakar Alfred, som fortel dei om eit uløyst mysterium.

Dette er henta frå forordet i boka:

«I familien har vi mange gamle klokker. Fleire av dei har min grandonkel Alfred laga eller reparert. Då eg leita bakover i tida etter historiene til klokkene, kom eg over historia om klokkemakaren Abraham Louis Breguet, som var fødd i 1747. Dei to klokkene denne boka handlar om blei laga av han. Under den franske revolusjonen forsvann klokkene,  og har sidan aldri blitt funne igjen. Det var mange dramatiske hendingar i Frankrike på denne tida, og dei to klokkene har i denne boka fått bli med på nokre av desse hendingane. Personane har levd, hendingane er verkelege, men reisa til klokkene er det eg som har fletta inn i historia. Gamle onkel Alfred har også verkeleg levd, men ikkje alle dei andre i denne boka. At dei to klokkene kom inn i denne familien si historie, og korleis det skjedde, er også rein fantasi.»

Etter at ei historie har komme så langt at ho kan kallast ferdig (ferdig blir eg aldri, men på eit tidspunkt må ein sleppe taket), kjenner eg meg tom. Eg tenkte at no blir det ikkje fleire historier. Det kjentest heilt tomt.

 

Men så kom det sanneleg ein tanke…. Dermed er eg i gang igjen. Det kjennes godt – og tid, ja det har eg visst nok av akkurat no.

 

Under finn de nokre av alle dei klokkene familien har samla gjennom tida.

Foto: Nikolai Rypdal Tallaksen

 

Dagane mine er fylt med ord og forteljingar. Til vanleg deler eg desse orda og forteljingane med barn og unge i fylkets skular, på turné. Saman skaper vi nye forteljingar. Eg ser skinande auge, høyrer latter, ser mestring og glede over det vi skaper saman. Akkurat no er desse magiske stundene «på vent». Dagane er mine eigne, og eg nyttar dei sjølvsagt til mine nye skrive- og formidlingsprosjekt, og ser fram til eg igjen kan reise rundt og møte dei unge historieskaparane, når viruset er overvunne.

Nettopp ordet formidling ligg lengst framme i tankane, akkurat no. Eg ser ei endring når eg reiser rundt, frå skule til skule – ein slags «missing link». Denne linken handlar om formidling, frå generasjon til generasjon. Kunnskapen om det som har hendt før, korleis ein levde, spennande historier frå tidlegare tider er ikkje så langt framme som før – eller manglar heilt. Innhaldet i den gamle kofferten min, gjenstandar frå nær historie 100-200 år tilbake i tid, er ukjende for barna. Vi ønskjer at barn skal oppleve å høyre til, vi ønskjer at dei skal kjenne seg frie. Vi vil gje dei røter og vingar. Då er det ikkje berre skulen sitt ansvar å formidle historia vår, vår felles kulturarv. Foreldre, tanter, onklar og besteforeldre sit alle med sjølvopplevde historier frå tida som har vore. Fortel historiene! Les om alt det spennande som har hendt opp gjennom historia vår – og del det med barna! Slike formidlingsstunder er gull. Gull for fantasien, gull for kunnskapen, gull for felleskapskjensla – og ikkje minst: gull for kjensla av å høyre til noko som er større enn ein sjølv.

Eg er nok meir enn middels opptatt av dette temaet, sidan eg har arbeidd med formidling heile livet mitt. Eg ser også at bøkene eg skriv for barn og unge har dette med å knyte band mellom gammal og ny tid som eit felles tema, utan at det var noko eg planla då eg starta med skrivinga. I «Birgers odyssé» er det kvalfangarhistorie og mytologi som møter ny forsking i Antarktis, gjennom Birgers opplevingar og fantasi. I «Amulettmysteriet» spelar ein amulett frå slavetida i Kongo ei viktig rolle. Revolusjonen i Frankrike blir knytt saman med hendingar her og no når Anna er i Frankrike i boka «Det gamle slottet», og i «Kodemysteriet» går vi heilt tilbake til renessansen i Italia med historia om Voynich-dokumentet. I «Tippoldefar Jakobs julekort» handlar det om julekort frå hundre år tilbake i tid, knytt til eventyr og segn frå folketrua om nissar og troll, opplevd gjennom Jenny og Sivert si heilt spesielle julefeiring.

Boka, som no er under arbeid, «Klokkemakar Alfreds mysterium», føyer seg inn i same tradisjonen. Vi følgjer to heilt spesielle klokker gjennom historia, fram til notid, der hovudpersonane får både eit gammalt og eit nytt mysterium å løyse.

Eg var eit heldig barn, for eg hadde nære omsorgspersonar som fortalde meg historier og las for meg. Dette har eg alltid hatt med meg, som ei heilt eiga skattekiste, full av historieperle.  Frå denne kista kan eg føye stadig nye historier til mitt eige perlekjede.

Vi kan ikkje reise, akkurat no, i desse virustider. Det håper og trur eg vil ordne seg etterkvart. Men reise i tankane – det kan vi: les for barna! Les sjølv! La bilda du skaper deg gjennom orda du les føre deg vidare, lære deg noko – både om deg sjølv og andre! Oppdag nye sanningar og draumar du ikkje visste du hadde. Skap gyldne stunder med orda, både for deg sjølv og barna.

 

I «Klokkemakar Alfreds mysterium» spelar eit gammalt hus ei viktig rolle….

Morfar Ole kunne kunsten å formidle historier!

Mens vi ventar på Audbjørg Gjerde Lipperts roman «Zapping“, som kjem i mars kan de her lese eit lite utdrag frå boka. Denne romanen kan vi gle oss til! Sterke menneskelege kjensler, saman med skildringar i den maleriske stilen vi kjenner igjen frå Audbjørgs andre romanar, gjer boka til ei perle av ei leseoppleving.

Skildringa av korleis Helene opplever tilværet på Margaretaheimen, korleis tankar og minne  blir blanda samen, korleis demens påverkar kjenslene, er gripande. Alle som har opplevd denne tilstanden hos ein av sine næraste vil kjenne igjen dette.

Slik møter vi Helene:

 

Helene sitt i øyrelappstolen sin på Margaretaheimen. Fjernsynet står på, utan lyd. Stille bilde glir over skjermen. Det er tidleg februar, snøslapsete og småsurt. NRK Møre og Romsdal sender situasjonsrapport frå Ålesund, eit landskap i svartkvitt, med snø på kjetting, snø på Fiskekona og snø på stein. Berre dei pastellfarga husa som speglar seg i Brosundet, fortel at sendinga er i farge.

 For Helene fortonar dette seg som gråaktige skuggar, men pleiaren ved sida av henne, Marie, forklarer kva som skjer. Og då ser ho dei. Klart. Nesten som før. Ho stryk seg over auga og prøver å tørke bort sløret som har lagt seg over dei.

 Ho let blikket gli vidare rundt i rommet. På veggen, like ved stolen, stoppar det. Ho veit det er noko der, hugsar berre ikkje heilt kva det er lenger.

– Marie, kva er det mørke på veggen der?

– Det der? Eit lite bilde.

– Eit bilde, ja visst. Men kven er det som er på det? Det har kome bort for meg.

– Nei, det veit eg faktisk ikkje. Det er eit gammalt foto i svartkvitt av ei lita jente, tre år gammal kanskje.

 Helene sitt med attlatne auge, roleg, og ei god stund går utan at ho seier meir. Marie studerer ansiktsuttrykket til den gamle kvinna framfor seg, ser korleis ho rynkar panna og prøver å konsentrere seg. Det er som om ho leitar etter noko ho har mist. Eit pint drag ligg over den bleike huda før rynkene i panna plutseleg glattar seg ut og det kjem som ei sjølvfølgje:

– Det er av meg. Men bildet er ikkje i svartkvitt, som du seier. Ser du ikkje at eg har raudt strikkeskjørt på meg, med selar og kvite knappar? Genseren er kvit, og halvstrømpene…. Jau, dei er òg kvite, ja. Lakkskorne med reim,… Ja, du ser dei vel? Dei er…dei er… svarte, ikkje sant? Snora i den korterma strikkegenseren er raud. Så eg synest heller dette er eit raudtkvitt bilde.

Ho gløttar bort på Marie når ho seier det siste. – Sjå så lyst håret mitt var den gongen, nesten gulkvitt, det har eg alltid fått høyre, og krøllete, store lokkar festa med sløyfe midt på hovudet.

Helene sukkar, sliten etter ein så lang prat. Så snur ho seg mot Marie, smiler svakt, før ho held fram:

– Men så koseleg det var at du stakk innom i dag. Skal eg sette på kaffikjelen?

– Takk, men du veit vi har nettopp ete kveldsmat.

– Ja, det er sant. Det blei borte for meg akkurat no.

– Sitt her og kvil deg litt, du Helene. Om ikkje så lenge vil du vel legge deg? Eg kjem att og hjelper deg om ei lita stund.

 Oppi den store stolen sitt ei vever, hjelpelaus kvinne. Kroppen er liten og samanklemd. Idealmåla borte. Ryggen krum. Brystet innholt og kort. Midja forsvunnen. Magen derimot rundare enn før. Under dette heng to slappe legger, veike, ubrukte, etter månader i rullestol. Eit par steg har ho greidd til no, men sjølv det har blitt for strevsamt. Kroppen vil ikkje lystre, og det er som om ho vil sige saman.

Det krøllete håret er glatt no, kortklipt. Igjen er det nesten kvitt, men ikkje gulkvitt som på det raudkvite fotoet. Gråkvitt er det blitt. Tynt og mjukt. Lettstelt.

 Helene er godt kledd. Ho liker varme, tynne ullplagg, men dei må vere lette. Skuldrene tåler ikkje lenger tunge byrder av noko slag. Eit ullsjal rundt skuldrene høyrer med for å skape lun varme – tryggleik.

 – Marie!

Helene roper. Fleire gonger.

– Marie! MARIE!!

 

Boka kan allereie no kjøpast / bestillast på www.olla.no

Eg er redd eg i beste fall har lydallergi. I verste fall er eg lydfundamentalist. Rundt meg står det ALDRI ein tv-skjerm på og surrar og går i bakgrunnen mens eg gjer andre ting. Radioen står ALDRI på ein eller anna tilfeldig stasjon med skravling og «random» musikk. Eg høyrer radio, særleg når eg køyrer bil, men kun utvalde program eg er interessert i å høyre. Eg skulle gjerne høyrt på NRK-lokalradioen, men det går ikkje. Eg blir så meiningslaust irritert når musikkinnslaga  – som då er så langt ifrå mine val som berre muleg – trengjer seg inn i øyret og skrur seg til.

Men å lytte til musikk er likevel nesten som eit grunnleggjande behov. Eg har spelelister lange som år, med det beste eg kan tenke meg å lytte til. Eit utstudert og nøye samansett utval etter humør og dagsform, døgnets tider og årets gang, vêr og vind. Favorittlista mi på Spotify heiter «langkøyring» – sidan køyring er ein hyppig aktivitet og bilen ein mykje frekventert opphaldsstad –  og då eg særleg høyrer på musikk. Der er lista lagt opp etter korleis køyre- og arbeidsdagen er. Når eg startar tidleg om morgonen, då dei fleste endå kallar det natt, treng eg mjuke, rolege tonar. Etter ei særleg energisk turnéøkt, der adrenalinet boblar og energien er skyhøg, då må musikken ha endå høgare energi for å hindre overstadig bruk av gasspedalen. Det er nesten berre «Rage Against The Machine» som kan matche den tilstanden. Så er etterkvart både eg og musikken såpass nedroa at vi i fellesskap får doningen fram på forsvarleg vis, utan å sovne, til medium utagerande musikk. Sjangerane er mange – klassisk,  jazz, rock, worldmusic, blues, rap, eksperimentell musikk, og ja, det meste. Men enkelte sjangrar er likevel tabu. Eg skal ikkje gå inn på kva det er her, men eg kan seie såpass at eg har inngått ein skriftleg avtale med mine barn om at når eg blir så gammal at eg ikkje kan gjere greie for meg lenger, då er det ein del musikk eg ikkje for nokon pris skal utsetjast for. Det er nok best for alle.

Tilværet mitt handlar om historier. Nye historier, gamle historier, fantastiske, finurlege, fine, rare historier. Så når eg oppdagar artistar med eit musikals uttrykk som er som forteljingar, som skaper indre bilde, triggar fantasi og kjensler – ja, då er eg fortapt. Eller forgjort. Då sparkar mine eigne historier frå og vil ut. Som då eg for omlag 40 år sidan oppdaga Tom Waits. Han veit det sjølvsagt ikkje, men han og eg har laga mange historier i lag – ein livslang musikalsk inspirasjon.

Det hender eg ser på filmar og seriar på Netflix, HBO, osb. Det hender også at eg ikkje anar kva eg har sett, men i staden har hengt meg heilt opp i filmmusikken. Filmmusikk er eit eige univers, ofte langt betre enn filmen musikken er laga til. I går kveld var eg innom Netflix. Eg har gløymt kva eg såg – ein krim, kanskje, men eg veit kva eg høyrde. Dermed kan eg føye neste artist til «langkøyring»-lista mi. Daniel Norgren er historieforteljar. Dette gjennomsiktige, autentiske lydbildet – sikkert spelt inn på ein låve eller i ein fjøs – ujålete produsert og vakkert, underleg, skranglete, vart, rått, vemodig – dette fekk det til å sparke i historiemuskelen min. I dag har eg skive heile dagen. Takk, Daniel Norgren, i morgon skal du få vere med på langkøyring.

I mars kjem Audbjørg Gjerde Lipperts roman «Zapping» ut på Olla Forlag. Boka har tidlegare vore tilgjengeleg som e-bok, men kjem no i papirformat. Snart er framsida på boka klar, med Audbjørgs eigne fotografi designa til framside og omslag av Tarjei Rypdal Eide.

Denne romanen kan vi gle oss til! Sterke menneskelege kjensler, saman med skildringar i den maleriske stilen vi kjenner igjen frå Audbjørgs andre romanar, gjer boka til ei perle av ei leseoppleving.

Skildringa av korleis Helene opplever tilværet på Margaretaheimen, korleis tankar og minne  blir blanda samen, korleis demens påverkar kjenslene er gripande. Alle som har opplevd denne tilstanden hos ein av sine næraste vil kjenne igjen dette.

Gjennom moras auge, tolking og penn blir vi kjend med dottera Celine, slik mora ser henne.

På baksida av boka skriv forfattaren:

Eit manuskript blir ein dag funne i ei nattbordskuffe på Margaretaheimen, der Celines demente mor, som glir inn og ut av hukommelsen, bur på slutten av livet. Til si forundring oppdagar Celine at manuset handlar om henne, sett gjennom mora sine auge, eller slik mora trur livet til dottera har vore. Ikkje minst legg ho vekt på ein ferietur til Paris der Celine er saman med ei barndomsvenninne. Her avdekker ho konkurranse og sjalusi som sterke element mellom dei to kvinnene som då er i trettiåra.

Rammeforteljinga tek opp eit emne som er lite belyst i litteraturen: livet til demente som lever på sjukeheim. Gjennom den eldre kvinna møter vi tilsette på Margaretaheimen og dottera Celine, og i den samanhengen kjem vi nær eit mor-dotter-forhold der det meste er snudd opp-ned i høve til tidlegare i livet.

Zapping er ei bok som gjennom dramatikk og sterke kjensler tek opp relasjonar på godt og vondt mellom kjønn, venner, foreldre og barn.Romanen har fleire møtestader i den ytre handlinga, og vi treffer hovudpersonen Celine i ulike fasar av livet. Geografisk er boka delt mellom Frankrike og Norge.

Bildet under er ikkje framsida på den komande boka, berre ein illustrasjon.

 

 

 

Det blir arrangert ei rekkje litteraturfestivalar rundt omkring i landet. I mars blir «Bok i Lofoten» arrangert for tolvte gong. Dette er ein bokfestival for elevane både i grunnskulen og vidaregåande skule, der forfattarar blir inviterte til festivalen for å presentere den aktuelle boka si for målgruppa.

Dette året er eg ein av dei heldige forfattarane som har blitt invitert til festivalen – og skal presentere boka «Kodemysteriet»! Eg gler meg til å treffe elevane, til å oppleve Lofoten – og til å treffe dei andre forfattarane. Litt av ein inspirasjons-boost, dette!

Du kan lese meir om festivalen og forfattarar som har vore der på Facebooksida deira: «Bok i lofoten».

Om du vil vite meir om «Kodemysteriet» som kom ut denne hausten, finn du fleire innlegg om boka her på www.olla.no 

Boka har fått god omtale frå dei som har lest ho, og sjølv om ho er retta mot ei ungdommeleg målgruppe høver ho alle som liker mysterier og spenning. Anna, Kaspar og venene løyser flokane denne gongen, også!

 

Her får du eit lite leseutdrag frå boka:

 

Vargholmen, torsdag 4. oktober 2018

 

«Vi må sjå nærare på kartet», sa Erik. Anna hadde det i lomma og drog det fram. Heile ettermiddagen hadde dei gått rundt omkring i huset og leitt etter skjulte dører. Dei hadde saumfart alle rom, men utan resultat. No låg igjen kartet framfor dei på bordet på stua. Den stipla linja stoppa ved vestveggen, nær eit av hjørna på huset.

«Veggen er då fylt med bokskapa», sa Anna. «Det kan ikkje vere nokon utgang der vel?»

«På utsida er det berre eit av karnappa som går ut frå andre etasje – ikkje frå første etasje», sa Siri.

«Eg trur vi må sjå meir i boka som kartet låg inni», sa Anna tankefullt. «Kanskje vi har oversett noko?»

Erik gjekk bort til bokskapet for å hente boka. Siri sat og bladde i telefonen sin.

«Sjå bilda eg tok i dag», sa ho og lo. «Vi sender bilda til Rex og Sid!» Anna kika over skuldra hennar. Dei sende to – eit «normalt» og eit med rare grimasar til Sids telefon, i fall Rex enno ikkje hadde fått seg ein ny. Siri viste fram panoramabildet ho hadde tatt.

«Sjå, der står bilen», sa Anna. «Og rett etterpå var han søkk vekk», kom det frå Siri.

 

Kaspar skrapa på døra. Det hadde blitt mørkt ute no. Det fine haustvêret hadde gått over. Stiv kuling frå nordvest var på veg inn frå havet. Vinden ruska og reiv i trea, og store regndropar fall frå tunge skyer. Snart ville det bli kraftig regn. Anna opna for Kaspar og sette døra på gløtt. I dette vêret ville Kaspar gjere frå seg i ei fart og springe inn igjen. Dei tre venene sette seg ned i sofaen. Anna hadde den gule boka i fanget. No bladde dei seg gjennom ho side for side. Dei hadde enno ikkje funne kva Peter hadde meint med tala 232. På side 232 hadde dei lagt inn eit bokmerke. Dei hadde lese denne sida mange gonger. Men det var berre heilt vanleg skrift her, lik alle dei andre sidene i boka.  

Plutseleg såg Anna seg rundt: «Er ikkje Kaspar inne enno?» Ho spratt opp frå sofaen. Ute plaska regnet ned, men Kaspar hadde ikkje komme inn! «Kaspar!» ropte ho, men Kaspar kom ikkje.

«Kan han ha komme inn utan at vi merka det?» spurde Siri. Det trudde ikkje Anna, men sprang likevel frå rom til rom mens ho ropte på han. Kaspar var ikkje å finne nokon stad. Anna blei meir og meir fortvilt. «Det er heilt ulikt han å ikkje komme når eg roper – og det attpåtil i slikt vêr. Eg trur noko må ha hendt han! Eg må ut og leite!» Tårane stod i auga på Anna, – ho som hadde lova seg sjølv å passe godt på etter at Kaspar hadde ramla ned i holet.

«Vent!» sa Erik. «Det er betre at Siri og eg går ut og leitar, så er du her, i fall han dukkar opp og kjem inn! Vi tar med lommelykter og telefonar, så vi kan seie frå til kvarandre når vi finn han!» Før Anna rakk å seie meir, hadde Siri og Erik tatt på seg støvlar og regnjakke og sprunge ut. Anna stod i døra og såg etter dei. Snart såg ho berre lyset frå lyktene deira på veg ut mot fortet.

Med eitt kjende Anna seg redd. Å vere heilt åleine i dette store, gamle huset, no seint på kvelden, i mørkret, kjendest ikkje særleg hyggeleg ut. Ho var elles aldri åleine, eigentleg, for Kaspar var alltid der. Men ikkje no! Kva kunne ha hendt denne gongen? Kunne han ha ramla ned i holet igjen? Det var ikkje så sannsynleg. Han ville aldri finne på å gå så langt frå huset i dette vêret.

Igjen ropte Anna på han: «Kaspar! Kaspar! Kom!»

Men Kaspar kom ikkje. No måtte Anna sette all sin lit til at Siri og Erik fann han. Det var trass i alt betre at dei var to saman som gjekk ute i mørkret, tenkte ho. Ho sjølv slapp i alle fall å bli våt og kald. Ho lét døra framleis stå på gløtt.

Igjen sette ho seg i sofaen. Ho ville prøve å konsentrere seg om den gule boka og det gamle kartet for å døyve uroa for Kaspar. Ho ante verkeleg ikkje kor mange gonger ho hadde sett på side 232 utan å skjøne noko som helst. Kanskje Rex og Sid kunne forstå meir? Rett nok var boka på norsk, men likevel verd eit forsøk. Ho tok bilde av sida og sende til Sid. Så såg ho på kartet igjen og fann ut at det ikkje var nødvendig å sende bilde av det. Det måtte dei som var her på Vargholmen, finne ut av sjølve. Det var så merkeleg at det ikkje var råd å finne ein utgang til denne tunnelen som tydelegvis hadde eksistert ein gong. Det måtte vere eit viktig spor! Brått slo ein tanke ho: Kva om utgangen kunne vere frå andre etasje? Sidan det ikkje var anna enn murar utan kjellar i huset? Det var betre å gjere noko mens ho venta på Kaspar. Då fekk ho tankane vekk frå kva som kunne ha hendt med han. Ho treiv med seg kartet og boka – og telefonen sin – i fall Siri og Erik skulle ringe, og sprang opp trappa til andre etasje.

 

  

                                                                 Kapittel 12        

                       

                                                       EIN FRAMAND I HUSET

 

 

Vargholmen, torsdag 4. oktober 2018

 

Siri og Erik gjekk utover mot fortet. Dei hadde snørt hettene på regnjakkene tett rundt hovudet, regnet hølja ned og vinden piska rundt dei. Det var nesten uråd å snakke i den sterke vinden, som dessutan såg ut til å auke.

«Stakkars Kaspar om han er ute no!» ropte Siri.

«Håper det ikkje har hendt han noko!» svarte Erik som ropte like høgt. Lyset frå lyktene deira sveipa over landskapet der dei gjekk utover mot fortet. Men ingen Kaspar var å sjå. No var dei heilt ute ved dei gamle bunkersane.

Erik bråstoppa. Lykta peika mot eit av dei underjordiske romma dei hadde gått gjennom tidlegare. Opninga og trappene, og også sjølve det underjordiske rommet, var hogd ut av berget.

«Eg synest eg såg noko som rørte seg der borte!» ropte Erik. «Kom igjen – det kan vere Kaspar!» Dei sprang bort til trappa som førte ned i rommet. Den store ståldøra stod open, slik ho tydelegvis alltid gjorde. Lyset frå lyktene deira sveipa ned trappa, langs golvet og veggene. Veggene var delvis bergvegg, men mura opp fleire stader for å gjere dei slettare.

«Sjå – det ligg noko på golvet der borte i hjørnet!» ropte Siri. Dei gjekk fort ned trappene og bort til hjørnet. Lyktene lyste mot den kvite bylten som låg på golvet.

I det same høyrde dei eit brak som gjalla i øyra.

 

—

 

Anna gjekk inn i alle dei tre soveromma og inn på badet. Ho saumfor alle veggene, men skjønte at det ikkje kunne vere nokon utgang frå desse romma. I det store rommet dei no brukte til soverom alle tre, sette ho seg ned i det eine karnappet ved verandadøra. Ein gammal lenestol og eit lite bord var plasserte her. Ho såg seg rundt, men tankane gjekk heile tida til Kaspar.

Plutseleg høyrde ho ein lyd. Utgangsdøra nede som stod på gløtt, knirka. Ho reiste seg brått og skulle til å springe bort til trappa. Det var sikkert Kaspar som kom inn, tenkte ho. Men så knirka døra igjen. Nokon dytta døra forsiktig tilbake. Det kunne ikkje vere Kaspar. Han lét ikkje att dører etter seg. Var det Siri og Erik? Anna skulle til å rope, men stoppa før ho fekk opna munnen. Ho blei ståande heilt stiv i kroppen, mens ilingar fôr nedetter ryggen. Det prikka i hender og føter – kroppen til Anna var plutseleg i alarmberedskap. Dette var ikkje Siri og Erik heller, for dei ville ha ropt på ho. Anna kunne høyre fotsteg bortetter dei knirkande plankane på stua nede i første etasje. Det høyrdest ikkje ut som om personen prøvde å vere still. Trudde han eller ho at dei alle tre var ute og leita etter Kaspar, og at ingen var inne? Hjartet til Anna dundra i brystet hennar. Kven kunne det vere? No høyrde ho at skuffer blei dregne ut frå skapet, og skapdører blei opna og lukka. Etter kvart høyrdest det ut som om personen der nede blei meir utolmodig og uforsiktig. Lydane blei kraftigare. Anna kunne høyre at  gjenstandar blei kasta hardt mot golvet, glas knustest – var det glaset i bokskapa? Var dunkelydane bøker som blei kasta i golvet? Personen leita heilt tydeleg etter noko. Anna blei ståande stiv og urørleg. Ville den ukjende komme opp hit også? Ho måtte gøyme seg, men kvar? Fortvilt såg ho seg rundt i rommet. Ho våga ikkje gå inn i eit anna rom, for då ville stega hennar høyrast nedanfrå. Kva skulle ho gjere? Kven var denne personen, og kva ville han eller ho? Ho merka at ho enno stod med mobilen i eine handa og kartet i den andre. Den gule boka hadde ho lagt frå seg på bordet i karnappet. Skulle ho ta sjansen på å ringe til Siri og Erik? Skulle ho sende ei melding? Rakk ho det? Då høyrde ho fotstega i trappa.

 

Godt nyttår, 2020!

Året startar, ikkje heilt uvanleg, med storm. Slik er det ofte her i nordvest ved årsskifta. Etter ein aktiv, innhaldsrik juleferie med mange middagar, gode samtalar og leik med dei yngste i ein etter kvart talrik familie, har eg no nokre rolege dagar der eg finn igjen sporet i bokprosjekt og forlagsarbeid.

Tusen takk for all den fine omtalen og mottakinga av «Tippoldefar Jakobs julekort»! Det er verkeleg hjartevarmande når ein får høyre kor små og store har kost seg med boka. No skal ho få kvile seg til neste jul.

Men bokarbeidet elles kviler ikkje! I går sendte eg ut fleire eksemplar av «Kodemysteriet» til prosjektet «Bokslukerprisen» i regi av Foreningen !les. Eg har trua på slike prosjekt som får dei unge i «bokslukaralderen» til å kaste seg over lesinga,  vurdere og kommentere bøker, og til sist nominere bøker til sjølve «Bokslukerprisen». Dette gjer noko med deira eigen vurderingsevne, og lesinga i seg sjølv er både viktig, nyttig, underhaldande og lærerik. Som eg har nemnt fleire gonger: Skjermbilder og filmsnuttar kan aldri erstatte det som skjer i hjernen vår når vi les bokstavar som former seg til meining og skaper eigne bilde i hovudet.

Når det er sagt meiner eg bøker også må kunne vere tilgjengeleg som lydbøker og som e-bøker. Dette er også under arbeid med trilogien om Anna og Kaspar.

Det første som skal skje på Olla Forlag er at Audbjørg Gjerde Lippert sin roman «Zapping» kjem ut i løpet av våren. Vi kan berre gle oss!

Neste prosjekt er «Birger’s Odyssey» i engelsk omsetjing av Lise Rønnestad, som skal ut i den engelskspråklege verda. Dette prosjektet blei satt litt på vent då «Tippoldefar Jakobs julekort» plutseleg braut seg fram i rekka.

Eg har også i tankane korleis ein som indieforfattar skal nå ut til publikum. Konkrete planer i emning, her også.

Sjølvsagt er eg godt i gang med mitt neste bokprosjekt. Dette skal eg bruke tid på, så dato for lansering er ikkje satt. Arbeidsmåten er å skrive litt kvar dag, drive research i historiske dokument og bilde, strø rundt meg med lappar i alle slags fargar – som etterkvart finn sin plass i den store ramma. Dette er ei fin «boble» å vere i. Det blir verre når boka skal brytast ned i stadig nye omskrivingar, rettingar og endringar etterkvart som testlesarar, manuskonsulent, språkvaskar og korrekturlesar har fått sagt sitt!

Denne hausten har eg vore på leiting etter forlatte hus. Eg har fått mange tips om bygningar, og har fotografert flittig der eg har vore på reise. Desse bilda er inspirasjon til historia som smått om senn veks fram. Nokre av dei ser de i dette innlegget, med litt leiking med filter. Også denne gongen vil historia ta eit djupdykk tilbake til spesielle hendingar i tidlegare tider, historier som blir knytt saman med notida i ei handling. Men denne gongen er det ikkje Anna og Kaspar som blir med på reisa. Etterkvart som historia tar form skal de få vite litt meir!

Eg ønskjer alle eit godt, fredeleg, inspirerande og innhaldsrikt 2020!